سامانه آزمون های تشریحی

درباره آزمون تشریحی

مقدمه

امتحانات مدرسه مهم ترین ابزار آموزشی جهت سنجش و هدایت وضعیت تحصیلی دانش آموزان است و همواره معیاری برای ارزیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است.

علاوه بر این در سال های اخیر تاثیر نمرات امتحان نهایی در آزمون سراسری ورود به دانشگاه پررنگ تر از پیش شده و هرسال بر میزان این تاثیر افزوده می شود. تفاوت اصلی امتحانات نهایی با آزمون های مدرسه، سلیقه متفاوت طراح سوال امتحان و همچنین استانداردهای دقیق تصحیح و نمره دهی است.

شرکت دانش آموزان در آزمون های شبیه سازی شده امتحان نهایی قبل از برگزاری امتحانات اصلی باعث می شود که:

1- دانش آموز با سلیقه طراحان امتحان نهایی آشنایی پیدا کند.

2- با بررسی نقاط قوت و ضعف خود قبل از امتحانات اصلی، وضعیت درسی خود را بهبود دهد.

3- با سلیقه مصححین سوالات آشنا شود و نحوه کامل و جامع نوشتن پاسخ تشریحی سوالات امتحانی را یاد بگیرد.

به صورت خلاصه می توان گفت که هدف نهایی برگزاری این آزمون ها، «پیشرفت» تحصیلی دانش آموزان است.

معرفی آزمون‏های تشریحی مکانیزه

همواره عدم امکان تصحیح سریع برگه‏های امتـحانی یکی از محدودیت‏های برگزاری آزمون‏های هماهنگ و پرجمعیت بوده است. شاید این موضوع باعث شده که اکثر آزمون‏های پرجمعیت مثل کنکور، ورودی مدارس برتر و ... به صورت تستی برگزار ‏شود.

زمان زیاد مورد نیاز برای تصحیح سوالات تشریحی و همچنین بررسی اعتراضات آزمون‏دهندگان (توزیع برگه‏های تصحیح شده بین آزمون‏دهندگان و جمع‏آوری مجدد برگه‏های معترضان و ...)، کنترل امنیت تصحیح (به طور مثال در امتحانات نهایی سربرگ اطلاعات دانش‏آموزان بریده می شود) و مواردی از این قبیل موجب شده است که اکثر آزمون‏های پرجمعیت به صورت تستی برگزار شود، زیرا امکان تصحیح ماشینی وجود ندارد.

امروزه با توجه به پیشرفت سیستم‏های مبتنی بر اینترنت و توسعه‏ی نرم‏افزارهای کامپیوتری و همچنین تمایل نیروی کار متخصص به انجام کار به صورت دورکاری، این امکان فراهم شده است که بتوانیم آزمون‏های پرجمعیت را به صورت تشریحی برگزار کنیم و در همان روز آزمون کارنامه را صادر کنیم.

در ادامه به معرفی سامانه برگزاری آزمون تشریحی مکانیزه می‏پردازیم و قابلیت‏ها و امکانات این سامانه و هم چنین مزایای آن برای مدارس و موسسات آموزشی را تشریح خواهیم کرد.

فرآیند تولید و اجرای آزمون

طراحی آزمون

در طراحی آزمون‏ها به تمام موارد و اهداف کتاب درسی توجه می شود. موضوعی که برای ما مهم است این است که استانداردهای یک آزمون ایده آل طبق آن چیزی که توسط استانداردهای آموزش‌ و ‌پرورش تعریف شده رعایت شود. در واقع در طراحی آزمون‏ها با همکاری اساتید و طراحان نمونه سوالات امتحان‌های کشوری سعی کرده‏ایم حداکثر نکات فنی طراحی یک برگه‌ی امتحان تشریحی را اعمال کنیم.‌ درتمام برگه‌های امتحانی از‌ گونه‌های مختلف سؤال‌ (جای خالی، پاسخ کوتاه، پاسخ کامل و ...) و ‌هم چنین از تمام مراحل حیطه‌های شناختی و یادگیری (دانش، درک و فهم، کاربرد و ...) استفاده شده است و ‌در ‌پاسخ نامه‌ی تشریحی درمورد تک تک سؤال‌ها توضیحات تکمیلی ارائه گردیده است.

چاپ پاسخ ‏برگ

پس ازطراحی برگه سؤالات امتحانی، پاسخ ها یک‌ بار با خط‌خوش و خوانا به صورت دستی نوشته می شود و یک بار توسط نرم‏افزار تایپ می گردد. درنهایت با مقایسه این دو، فضای مناسب برای نوشتن پاسخ توسط دانش آموزان تعیین می گردد و سپس برگه‌ی پاسخ برگ (شکل مقابل) طراحی می شود. هر برگه مخصوص به یک دانش آموز است که توسط بارکدی که بالای برگه درج شده است برای کامپیوتر مرکزی(server) قابل شناسایی می باشد. تمام دانش‏آموزان موظف خواهند بود که پاسخ خود را فقط در فضایی که برای همان سؤال قرار داده‏ایم مرقوم فرمایند.

البته درصورتی که نیاز باشد امکان چاپ برگه‌‌های بدون نام و یا برگه‌‌ی اضافی برای دانش آموزان وجود دارد.

تصحیح آزمون

پس از برگزاری آزمون، تمام پاسخ برگ‌ها توسط دستگاه اسکنر خوانده می شوند و نرم افزار برگزاری آزمون (که توسط مؤسسه‌ی رهپویان دانش و اندیشه به همین منظور طراحی شده است) پس از خواندن بارکد بالای برگه و شناسایی دانش آموز، تک تک پاسخ‌های دانش آموز را برش داده و بر‌ روی کامپیوتر مرکزی(server) بارگذاری می کند. به محض این که یک برگه خوانده می شود و تصویر ‌دست خط دانش‏آموز بارگذاری می گردد، تصحیح پاسخ‌ها به صورت دورکاری توسط مصححین آزمون انجام می‏گیرد.

شایان ذکراست که هر سؤال توسط دو داور(کارشناس) به طور مستقل تصحیح می شود و تمام اظهارنظرها درمورد تصحیح سؤال‌ها براساس راهنمای تصحیح می باشد. درصورتی که به هردلیل امتیاز دو داور به پاسخ یک سؤال یکسان نباشد، ‌سیستم به صورت خودکار سؤال را برای اظهارنظر نهایی به کارشناس ارشد می فرستد و نمره‌ی نهایی توسط ایشان تعیین می شود.

تصحیح سؤال‌ها توسط دو داور هم دقت تصحیح را بالا می برد و هم این که کمک می کند تا داورها با حداکثر دقت برگه ‌ها را بررسی کنند زیرا طی یک فرآیند کاملاً هوشمند داورهای ضعیف و احیاناً بی‏دقت از فرآیند تصحیح به طور خودکار و توسط خود نرم افزار حذف می شوند.

کارنامه

کارنامه‌ی دانش آموزان شامل نمره‌ی هرسؤال، نمره کل دانش آموز، رتبه درکلاس، مدرسه و کشور می‏باشد.

هم چنین درکارنامه‌ی دانش آموزان و کارنامه‌ی مؤسسه، سطح دشواری سؤال ها و میانگین نمره‌ی هر سؤال که توسط کل جامعه آماری آزمون کسب شده است را لحاظ کرده ایم.

غیر ازکارنامه‌ی کاغذی، همان طور که قبلآ هم گفته شده دانش آموزان با مراجعه به سایت http://www.tashrihi.ir می توانند کارنامه‌ی خود را لحظه به لحظه (به محض تصحیح هرسوال) مشاهده کنند.

روند اعتراض دانش ‏آموزان
دانش آموزان از حدود 3 ساعت پس از برگزاری و قرائت پاسخ برگ‌ها توسط دستگاه اسکنر می توانند به سایت www.tashrihi.ir مراجعه و نتیجه‌ی آزمون خود را مشاهده کنند. بدیهی است درساعات اولیه‌ی بعد ازآزمون تمام سؤال‌ها تصحیح نشده است ولی دانش آموزان از همان ابتدا قادر به بررسی و مشاهده‌ی فرآیند تصحیح برگه‌ی خود هستند و می‏توانند نمره‌ی هرسؤالی که تصحیح شده است را ببینند.

جالب این جاست که ازهمان اولین سوالی که تصحیح شد و توسط دانش آموز مشاهده گردید، امکان اعلام اعتراض برای دانش آموز و اولیای محترم ایشان مقدور است و دانش آموز می تواند با کلیک بر روی دکمه‌ی اعتراض و ثبت دلایل اعتراض خود، پاسخ خود را مجدداً برای بررسی به مرکز ارسال نماید.